Bilim , bilimsel yöntemle elde edilen sistematik bilgiler bütünü olarak tanımlanabilir. Bilimsel yöntem , '' doğal ve toplumsal gerçekliği tanımak , açıklamak ve bu gerçekliğin yasalarına ulaşmak amacıyla izlenen sistemli bilgi edinme yoludur.'' Genel olarak , tüm bilimlerde kıllanılan bilimsel yöntemin temelinde iki akıl yürütme ilkesi vardır ;
Tümevarım (endüksiyon) ilkesi , tek tek gerçekleşen olayların gözlenmesiyle , bunlara ilişkin genel yasalara ulaşma yoludur. Zihnin özelden genele doğru yaptığı bir akıl yürütmedir. Bu yolla , birbirine benzer olayları gözlemleyerek bu olaylar hakkında genel sonuçlara ulaşabiliriz. Örneğin ; 1960 , 1970 ve 1980 yıllarında enflasyondan dolayı toplumsal sorunların arttığını gözlemişsek , enflasyonun toplumsal sonunları arttırdığı gibi genel sonuca ulaşabiliriz. Tümevarımsal akıl yürütme yoluyla çıkarma yapmaya , Durkheim (Dürkhaym) ' ın intahar olaylarını gözlemlemiş ve bu tek tek olan olaylardan intihar hakkında genel sonuçları gözlemlemiş ve '' Bekarlarda evlilere oranla intahar etme eğilimi daha yüksektir.'' gibi genel sonuca ulaşmıştır.
Tümdengelim (dedüksiyon) ilkesi ise , bir anlamda tümevarım ilkesinin tam tersidir. Tümdengelim , genel bi ilkeden hareketle özel olayları açıklama yoludur. Bu yolla zihin , genelden özele bir akıl yürütme yapar. Örneğin '' Enflasyon artarsa toplumsal sorunlar artar.'' ilkesinden hareketle , bu yıl enflasyonun yüksel olduğu görlürse , o zman toplumsal sorunların artacağını söylemek mümkündür.
Tümevarım (endüksiyon) ilkesi , tek tek gerçekleşen olayların gözlenmesiyle , bunlara ilişkin genel yasalara ulaşma yoludur. Zihnin özelden genele doğru yaptığı bir akıl yürütmedir. Bu yolla , birbirine benzer olayları gözlemleyerek bu olaylar hakkında genel sonuçlara ulaşabiliriz. Örneğin ; 1960 , 1970 ve 1980 yıllarında enflasyondan dolayı toplumsal sorunların arttığını gözlemişsek , enflasyonun toplumsal sonunları arttırdığı gibi genel sonuca ulaşabiliriz. Tümevarımsal akıl yürütme yoluyla çıkarma yapmaya , Durkheim (Dürkhaym) ' ın intahar olaylarını gözlemlemiş ve bu tek tek olan olaylardan intihar hakkında genel sonuçları gözlemlemiş ve '' Bekarlarda evlilere oranla intahar etme eğilimi daha yüksektir.'' gibi genel sonuca ulaşmıştır.
Tümdengelim (dedüksiyon) ilkesi ise , bir anlamda tümevarım ilkesinin tam tersidir. Tümdengelim , genel bi ilkeden hareketle özel olayları açıklama yoludur. Bu yolla zihin , genelden özele bir akıl yürütme yapar. Örneğin '' Enflasyon artarsa toplumsal sorunlar artar.'' ilkesinden hareketle , bu yıl enflasyonun yüksel olduğu görlürse , o zman toplumsal sorunların artacağını söylemek mümkündür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder